در این مقاله قصد داریم در خصوص نور مصنوعی برای گلخانه و اهمیت این نور بر روی رشد گیاهان اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهیم. استفاده از نور گلخانه یکی از عوامل مهم بر رشد و نمو گیاهان گلخانه ای می باشد. میزان نوری که در گلخانه استفاده می شود باید متناسب با نیاز گیاه به دریافت نور تنظیم شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید مقدار نوری که یک گیاه دریافت می کند، در کیفیت و حفظ خواص گیاه موثر می باشد. افرادی که نور مصنوعی در گلخانه هایشان را جدی میگیرند قطعا بازخورد آن را در پرورش گیاهان خواهید دید. توجه داشته باشید که نور خورشید در بعضی موارد به تنهایی کارساز نیست و باید از نور مصنوعی گلخانه برای حفظ تعادل و تکمیل کردن میزان نور در گلخانه استفاده کرد. گلخانه داران برای آگاهی از نور مورد نیاز یک گیاه می توانند از مهندسین فروشگاه نور ال ای دی در این حوزه کمک بگیرند و بسته به نوع گیاه خود نور مصنوعی برای گیاه گلخانه ای خود انتخاب نمایند.
نور مصنوعی گلخانه چیست؟
به نور و انعکاس هایی غیر از نور خورشید و ماه، نور مصنوعی گفته می شود. با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی گلخانه های مصنوعی به وجود آمدند که می توان از این مکان برای رشد و پرورش گیاهان در تمامی فصول سال استفاده کرد. امروزه و در کشاورزی مدرن کشاورزان برای تامین نور مورد نیاز گیاهان خود، از نور مصنوعی برای این امر استفاده می کنند.
اگر بخواهیم در خصوص کاربرد این روش در تامین نور مورد نیاز گیاهان اطلاعاتی را در اختیارتان بگذاریم می توان این گونه گفت در مناطقی که به دلیل وجود موقعیت مکانی تابش نور در آن منطقه کم می باشد به راحتی می توان از نور مصنوعی گلخانه برای تامین این نور استفاده نمود.
در شهرهای شمالی و مرطوب به دلیل بارش زیاد، نور خورشید به اندازه کافی به گیاهان نمی تابد؛ در نتیجه راه حل آن استفاده از نور مصنوعی گلخانه می باشد. در مناطقی که تابش نور خورشید به اندازه و مورد نیاز گیاه می باشد اما به دلیل روزهای کوتاه پاییز و زمستان نور به اندازه کافی به گیاه برخورد نمی کند، می توان با استفاده از نور مصنوعی گلخانه این نیاز گیاه را رفع نمود. لازم به ذکر است که استفاده از این مدل نورها در آپارتمان ها و یا خانه هایی که قصد نگه داری گیاه در آن را دارید اما به دلیل کمبود نور امکان پرورش گیاه را ندارید کارساز می باشد. استفاده از این مدل لامپ ها در خانه بسیار راحت می باشد.
مزایای استفاده از نور مصنوعی گلخانه:
- فراهم کردن نوری مناسب برای گیاه برای انجام عمل فتوسنتز.
- افزایش رشد گیاه.
- پخش نور به صورتی کاملا مدیریت شده
- امکان کنترل در زمان باروری در گیاهان.
- استفاده از این مدل نور ها باعث ماندگاری بالا گیاهان می شود.
معایب استفاده از نور مصنوعی گلخانه:
- شاید تنها ایرادی که از لامپ های گلخانه ای می توان گرفت، هزینه تولید اولیه آن می باشد. این هزینه در ایران به مراتب کم تر از کشورهای دیگر می باشد.
انواع نور مصنوعی برای پرورش گیاهان گلخانه ای
برای استفاده از این مدل لامپ ها باید آن ها در قسمت بالا و در نزدیکی سقف قرار داد. این کار برای آن انجام می شود که نور به طور مساوی و به اندازه کافی به گیاهان انتقال پیدا کند. اگر بخواهیم به طور کلی دسته های مختلف نور گلخانه ای را نام ببریم به شرح ذیل می باشند.
- استفاده از لامپ های رشته ای رشد گیاه.
- استفاده از لامپ های فشار قوی با نام لامپ های سدیمی رشد گیاه.
- استفاده از لامپ های فلورسنت رشد گیاه.
- استفاده از لامپ های ال ای دی رشد گیاه.
از این مدل لامپ ها امروزه و در بازار کنونی برای نور دهی به گیاهان در گلخانه ها استفاده می شود. در ادامه هر کدام از این مدل های لامپ را به اختصار توضیح می دهیم.
- لامپ های رشته ای
یکی از انواع نورهای گلخانه ای که بسیار به صرفه و کم مصرف می باشند، لامپ های رشته ای هستند. توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که این لامپ ها گرما و نور زیادی را دارند؛ در نتیجه برای جلوگیری از آسیب رسیدن به گیاه باید این لامپ ها را در فاصله بسیار زیاد از گیاه یعنی حداقل فاصله ۶۰ سانتی متری آویزان کرد تا باعث آسیب به بافت گیاه نشود. این نورها طیف نوری قرمزی را به همراه دارند؛ در نتیجه برای جلوگیری از آسیب به گیاه بهتر است از طیف نور آبی برای تعادل بخشیدن به گیاه استفاده نمود. در انتها لازم است بیان کنیم استفاده به تنهایی از این مدل لامپ ها در گلخانه توصیه نمی شود و بهتر است از نورهای مکمل این نور یعنی لامپ های فلورسنت استفاده شود.
- لامپ سدیمی
شاید این لامپ ها را به نام لامپ های تخلیه گاز و یا HID بشناسید. این لامپ ها در ساختار شبیه به لامپ های فلورسنت هستند اما در پخش نور و گرما از لامپ های فلورسنت قوی تر عمل می کنند. پخش نور این لامپ ها به شدت بالا می باشد و محدوده بیش تری را تحت شعاع قرار می دهند. این لامپ ها دارای قاب هایی برای انعکاس بهتر نور هستند و به همین دلیل برای پخش نور بهتر به سمت گیاه کارساز می باشد. لازم به ذکر است این مدل لامپ ها طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است.
لامپ های سدیمی علاوه بر پخش نور فوق العاده ای که دارند طول عمر بسیار بالایی دارند؛ در نتیجه با خرید این لامپ ها به نوعی در خرید لامپ صرفه جویی کرده اید. این مدل از لامپ ها در پخش نور و گرما عملکردی مانند لامپ های رشته ای را دارند. در نتیجه برای نصب این لامپ ها بهتر است آن ها را در فاصله بسیار زیاد از گیاهان قرار داد تا به بافت گیاه آسیب وارد نشود. این فاصله حداقل باید ۱۰۰ سانتی متر تا گیاه باشد. این لامپ ها به واسطه دارا بودن طیف رنگی قرمز باعث رشد زیاد گیاه می شوند. با استفاده از این لامپ ها باروری در گیاه را افزایش دهید.
- لامپ فلورسنت
استفاده از این مدل لامپ ها بسیار به صرفه می باشد. برای قرار دادن این لامپ ها در نزدیکی گیاهان دیگر نگران نباشید؛ چرا که این لامپ ها به گیاهان آسیب وارد نمی کنند. شاید برایتان جالب باشد که در این مدل لامپ ها داغی ایجاد نمی شود و همین یک نکته مهم برای علاقه مندان به خرید این لامپ می باشد. برای جایگذاری این لامپ ها در نزدیکی گیاهان فاصله ۳۰ سانتی متری با گیاه را رعایت نمایید. نکته قابل توجه در استفاده از این مدل لامپ ها طیف رنگی سفید آن می باشد. رنگ سفید تمامی طیف های رنگی را در خود دارد؛ در نتیجه استفاده از این لامپ ها به تنهایی برای گیاهان کافی است. استفاده از این مدل لامپ ها برای کاشت بذر بسیار مناسب می باشد. این لامپ ها طول عمر بالایی دارند و عملکرد آن ها از لامپ های رشته ای بیش تر می باشد.
- لامپ های ال ای دی
این لامپ ها به عنوان لامپ های کم انرژی و کم مصرف شناخته شده اند. این لامپ ها به دلیل ساختاری که دارند در ابعاد و اندازه های مختلفی وجود دارند. البته توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که هر نوع لامپ ال ای دی برای پرورش گیاه مناسب نمی باشد و نوع لامپ ال ای ای دی باید از نوع رشد گیاه باشد و لامپ های ال ای دی معمولی تاثیری در رشد گیاه ندارند. توجه داشته باشید که برای پرورش گیاه نیاز به نوری دارید که شامل طیف های مخالف رنگی باشد. لامپ های ال ای دی با طول موج مناسب برای پرورش هر نوع گیاهی مناسب می باشد اما این لامپ ها تفاوت قیمت زیادی با انواع لامپ های گلخانه ای دارند اما به دلیل اینکه قابلیت تفکیک طول موج ها و شبیه سازی دقیق نور خورشید را دارند تاثیر بسیار زیادی در رشد گیاهان دارند و نسبت به انواع دیگر لامپهای رشد گیاه مصنوعی تاثیر بهتری دارند.
میزان نور مناسب برای گلخانه
میزان نوری که به گیاه بر خورد می کند در رشد گیاه بسیار حائز اهمیت می باشد. هر گیاه با توجه به بافتی که دارد میزان مشخصی از نور را احتیاج دارد. معمولا میزان نور در گیاهان گلخانه ای باید بین ۱۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ لوکس متغیر می باشد. گیاهانی که بیشتر سایه پسند هستند میزان نوری که برای فتوسنتز احتیاج دارند بین ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لوکس می باشد. میزان نور در اوایل صبح کم می باشد و در ظهر شدت آن افزایش پیدا می کند. در هنگام بعد از ظهر شدت نور به حداقل می رسد. عوامل فراوانی بر میزان نور تاثیر گذار می باشد. این عوامل به شرح ذیل می باشند.
- فصل سال: این که در کدامین فصل از سال اقدام به پرورش یک گیاه می کنید، مهم می باشد. در زمستان ها زاویه تابش خورشید کم و در تابستان این زاویه زیاد می باشد.
- عرض جغرافیایی: در اثر عرض جغرافیایی نور به صورت مایل می تابد. نتیجه این امر کاهش نور وارده به گلخانه می باشد.
- ساعت های مختلف روز: میزان تابش نور خورشید در ساعت های مختلف متفاوت می باشد.
- پوشش ابری: پوشش ابر در طی روز می تواند در میزان تابش نور به گیاه تاثیر گذار باشد.
- آلودگی: میزان آلودگی در هوا باعث کاهش شدت تابش نور خورشید به گیاهان می شود.
روش اندازه گیری نور
روش های فراوانی برای اندازه گیری نور وجود دارد. شدت پخش نور و روشنایی در صفحات عمودی و افقی تعریف می شود. به بیان بهتر روش اندازه گیری نور میزان تابش نور به سطح و بازتاب آن از سطح می باشد. این نکته در مهندسی روشنایی یکی از مفاهیم کلیدی به شمار می رود.
طول موج های نوری مناسب برای گیاهان
به طور کلی می توان بیان کرد تمامی گیاهان به طول موج ۳۸۰ تا ۸۵۰ نانومتر نیازمند می باشند. با این حال هر گیاه با توجه به مرحله ای که در آن قرار دارد نیاز به یک طول موج خاص دارد. به طور کلی می توان بیان کرد هر طول موج مناسب مرحله ای مشخص در رشد گیاه می باشد. به طور مثال:
نور با طیف آبی مناسب برای رشد برگ و شاخه های گیاه می باشد.
نور با طیف قرمز برای رشد میوه و گل گیاه مناسب می باشد.
روش های نور پردازی نور مصنوعی در گلخانه
همان طور که در بالاتر هم ذکر گردیم ۴ روش کلی برای نور پردازی گلخانه وجود دارد که به اختصار به توضیح آن ها پرداختیم. این ۴ روش به شرح ذیل می باشند.
- لامپ های رشته ای
- لامپ های فشار قوی با نام لامپ های سدیمی
- لامپ های فلورسنت
- لامپ های ال ای دی
برای مطالعه توضیحات هر لامپ می توانید به بخش انواع نور مصنوعی برای پرورش گیاهان گلخانه ای مراجعه نمایید.
نکات مهم هنگام استفاده از نور مصنوعی گلخانه
به طور کلی برای پرورش گیاه در گلخانه ها باید نکاتی را مد نظر داشته باشید تا بهترین نتیجه را دریافت نمایید. این نکات به شرح ذیل می باشند.
- نور کم در گلخانه باعث ضعیف شدن ریشه و ساقه های گیاه می شود.
- نور خیلی زیاد در گلخانه ها باعث قطور شدن برگ های گیاه و پیچ خوردگی بیش از حد گیاه می شود.
- نور با شدت خیلی زیاد می تواند به بافت گیاه آسیب برساند.
- فرایند هایی مانند جوانه زدن و رشد گیاه نیازمند دریافت نور کافی می باشد.
- مقدار خیلی کمی از نور برای تولید رنگدانه در گیاهان استفاده می شود.
- تابش نور گلخانه ای در مرحله اول یعنی مرحله کاشت بذر بسیار حیاتی و مهم می باشد.
سخن پایانی
در این مقاله در خصوص نور مصنوعی گلخانه و تولید این نور، معایب و مزایای آن اطلاعاتی را در اختیارتان گذاشتیم. نور مصنوعی در گلخانه می تواند بر میزان کیفیت و رشد یک گیاه تاثیر فراوان بگذارد. در هنگام خرید نور مصنوعی برای گلخانه تمامی المان های مورد نیاز برای خرید نور را در نظر بگیرید. نور گلخانه باید با توجه به گیاهانی که در آن قرار دارد و شرایط نوری موجود در گلخانه مناسب باشد. در هنگام خرید نورهای مصنوعی گلخانه ای نگران تامین انرژی گیاهان نباشید؛ چرا که این نورها با دارا بودن طیف های رنگی مختلف توانایی انتقال نور و انرژی را به گیاهان در حال رشد دارد پس جای نگرانی وجود نخواهد داشت. با یک انتخاب درست برای خرید لامپ های مصنوعی گلخانه ای می توانید در رشد و نمو گیاهان خود تاثیر بگذارید. امیدواریم با مطالعه این مطلب بهترین انتخاب را در خصوص تامین نور مورد نیاز گلخانه خود کسب کرده باشید.